Σπήλαια της Νάουσας

Σπήλαια της Νάουσας
Είδος	σπήλαιο
Χώρα	Ελλάδα
	δεδομένα (π)

Στην περιοχή του Δήμου Ηρωικής Πόλης Νάουσας Ημαθίας υπάρχουν αρκετά σπήλαια ένας αριθμός εκ των οποίων παραμένει ανεξερεύνητος. Το πιο γνωστό είναι το σπήλαιο «Σαράντα Κάμαρες», που έχει και τον πιο εντυπωσιακό διάκοσμο. Επίσης, δημοφιλή είναι: το σπήλαιο της «Απάνω Σκάλας», στην είσοδο του κτιρίου που στεγάζεται η ΔΕΥΑΝ, το «Λιμνοσπήλαιο», το σπήλαιο της «Κράστας» και το σπήλαιο Αρκοχωρίου. Ιδιαίτερο αρχαιολογικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα σπήλαια στην περιοχή «Ισβόρια» του Νυμφαίου της Μίεζας, καθώς οι αρχαιολογικές έρευνες σε αυτά, έφεραν στο φως ευρήματα βάσει των οποίων τοποθετείται εκεί η Σχολή του Αριστοτέλη.^[1]^[2]

Σχηματισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα σπήλαια στη Νάουσα είναι σχεδόν όλα πρωτογενή, έχουν δηλαδή δημιουργηθεί ταυτόχρονα με τον σχηματισμό του πετρώματος που είναι ο τραβερτίνης. Το συγκεκριμένο είναι πέτρωμα ανθρακικό, με ανοιχτό, καστανοκίτρινο χρώμα και με χαρακτηριστική πορώδη υφή. Σχηματίζεται καθώς το ανθρακικό ασβέστιο αποτίθεται γύρω από φυτικά μέρη, τα οποία μετά την αποσύνθεσή τους απομακρύνονται και αφήνουν στο πέτρωμα πόρους. Κορμοί, ρίζες, φύλλα, κλαδιά λειτούργησαν ως καλούπι και έφτιαξαν τα γλυπτά τους διακοσμώντας τα σπήλαια της περιοχής.

Πανίδα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η πανίδα των σπηλαίων της Νάουσας αποτελείται από είδη που τυχαία μπαίνουν στα σπήλαια, από είδη που φωλιάζουν στα σπήλαια, αλλά τρέφονται έξω από αυτά (τρωγλόξενα είδη), όπως οι νυχτερίδες, από είδη που μπορούν να ζουν ολόκληρη τη ζωή τους είτε μέσα είτε έξω από αυτά (τρωγλόφιλα είδη) και τέλος από είδη που ζουν αποκλειστικά και μόνο σε σπήλαια (τρωγλόβια). Τα περισσότερα είδη που έχουν αναφερθεί είναι σαλιγκάρια, δακτυλιοσκώληκες και αρθρόποδα (αραχνίδια, μυριάποδα, έντομα). ^[3]

Τουριστική αξιοποίηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα σπήλαια της Νάουσας δεν έχουν αξιοποιηθεί τουριστικά, εκτός από αυτά της Σχολής του Αριστοτέλη, που ο επισκέπτης μπορεί να δει κατά την επίσκεψή του στον αρχαιολογικό χώρο. Ο μύθος, όμως, που συνοδεύει το σπήλαιο «Σαράντα Κάμαρες» προκαλεί τους λάτρεις των σπηλαίων και της περιπέτειας για εξερεύνηση. Οι παλιότεροι μιλούσαν με δέος για τις «Σαράντα Κάμαρες» που έφταναν μέχρι τη Βέροια και μέσα από τους δαιδαλώδεις διαδρόμους του σπηλαίου διέφευγαν οι αγωνιστές της πόλης κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας. Οι σπηλαιολογικές και επιστημονικές ομάδες που επισκέφτηκαν το σπήλαιο τα τελευταία χρόνια μπορεί να διέψευσαν τους μύθους, αποκάλυψαν, όμως, τον υπόγειο γοητευτικό κόσμο τους.^[4]^[5]

Προστασία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα σπήλαια περιλαμβάνονται στην κατηγορία των μνημείων και θεωρούνται αναπόσπαστο τμήμα της πολιτιστικής και αρχαιολογικής κληρονομιάς ενός τόπου καθώς είναι η αρχαιότερη πηγή της ανθρώπινης ιστορίας. Κάθε είδους εύρημα ή αντικείμενο και κάθε ίχνος ανθρώπινης ύπαρξης (εργαλεία, οστά κλπ.), που εντοπίζεται στα σπήλαια, θεωρείται αρχαιολογικό αντικείμενο.^[6] Απαραίτητη κρίνεται η αντιμετώπιση των σπηλαίων με σεβασμό, η αποφυγή απόρριψης αποβλήτων, αφαιρεσης κομματιών τους και γενικότερα οποιασδήποτε παρέμβασης. Ιδιαίτερη μέριμνα χρειάζεται σε περιπτώσεις κατά τις οποίες αποφασίζεται να φραχθεί η είσοδός τους, στις οποίες πρέπει να χρησιμοποιούνται οριζόντια κάγκελα ειδικών προδιαγραφών ώστε να μπορούν οι νυχτερίδες να βγαίνουν χωρίς να τραυματιστούν. Πρέπει να δώσουμε στα σπήλαια την προσοχή και την προστασία που αξίζουν, γιατί έτσι προστατεύουμε τον τόπο μας και την ιστορία μας.